Aktualności
Równy dostęp do zawodów prawniczych
Rynek usług prawniczych w Polsce nie jest wystarczający. W interesie społeczeństwa jest, aby pomoc prawna była bardziej dostępna – mówił podczas inauguracyjnego wykładu prof. Zbigniew Ćwiąkalski, minister sprawiedliwości, wykładowca WSPiA.
W Polsce każdego roku (na uczelniach publicznych i niepublicznych) tytuł magistra prawa otrzymuje 7-8 tys. studentów. W ostatnich latach liczba absolwentów zaczęła jednak obniżać się. W 2005r. dyplom odebrało 8432 absolwentów, a w 2007r. – 7155.
Nieskuteczne próby
Studia prawnicze są dopiero pierwszym etapem, który otwiera drogę do zawodu: sędziego, prokuratora, adwokata, radcy prawnego, notariusza, komornika czy referendarza. Aby móc wykonywać jedną z tych prawniczych profesji, niezbędne jest uzyskanie aplikacji. W ostatnich latach różne nowelizacje, które miały ułatwić dostęp do zawodu, okazały się nieskuteczne – mówił prof. Zb. Ćwiąkalski. Świadczą o tym liczby. W latach 2006-2008 liczba radców prawnych wzrosła zaledwie o 8 proc., a adwokatów o 12 proc.
Nieskuteczne okazały się próby pozaaplikacyjnego dostępu do zawodu. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował propozycję, aby do egzaminu adwokackiego mogły podchodzić osoby bez aplikacji, a które wcześniej przez kilka lat pracowały na stanowiskach związanych z tworzeniem lub egzekwowaniem prawa. Popełniano też błędy w szkoleniu aplikantów. Na przykład – w Warszawie szkoliło się ponad 2000 aplikantów radcowskich, w grupach po kilkaset osób. Trudno zatem w takim przypadku mówić o racjonalnym kształceniu. Tymczasem bywa, że w mniejszych ośrodkach brakuje aplikantów, co za kilka lat może przerodzić się w poważny problem.
Potrzebne są zmiany
Konieczne jest wprowadzenie zmian, aby dostęp do pomocy prawnej był zdecydowanie większy – stwierdził prof. Zb. Ćwiąkalski. Na dowód tego przytoczył porównanie. W Polsce na 100 tys. obywateli przypada 68 specjalistów z zakresu prawa. W Niemczech – 150, a w Grecji – 308. W ciągu najbliższych lat to się powinno zmienić – zapewnił.
Rozwiązaniem problemu jest wprowadzenie centralnego egzaminu państwowego otwierającego drogę do wszystkich aplikacji oraz do zawodów asesora, referendarza i doradcy. Egzamin taki – I stopnia - odbywał się będzie według jednolitych i przejrzystych kryteriów, co zagwarantuje równy dla wszystkich dostęp do zawodu. Nowością jest też, że kandydat dopiero po zdaniu egzaminu I stopnia będzie mógł podjąć decyzję, w którym kierunku chce się kształcić, czyli – wybrać specjalizację. Aby zrealizować te założenia, planowane jest powołanie Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Zdaniem Ministra, nowe przepisy wejdą w życie jeszcze w tym roku. W grudniu br. powinien zostać przeprowadzony pierwszy egzamin na nowych zasadach.
