Aktualności

Konferencja nt. „Ekshumacja jako czynność dowodowo-poszukiwawcza w świetle standardów ochrony praw człowieka” była pierwszą w Polsce dyskusją dotyczącą problematyki ekshumacji. Zorganizowała ją WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Celem dyskusji była analiza przepisów prawa dotyczących wyjęcia zwłok z grobu (ekshumacji) w kontekście standardów ochrony praw człowieka. Podczas konferencji poruszono także najistotniejsze problemy pojawiające się na styku przepisów prawa procesowego oraz ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, jak również rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi w kontekście międzynarodowych i konstytucyjnych standardów ochrony praw człowieka.

Jak tłumaczy prof. Czesław Kłak, Dziekan – Dyrektor Kolegium Prawa WSPiA, problematyka ekshumacji jest niezwykle istotna i aktualna. – W przestrzeni publicznej toczy się debata na temat ekshumacji, ale jest ona niejednokrotnie pozbawiona rzetelnej analizy przepisów obowiązującego prawa oraz nie uwzględnia wszystkich aspektów decydowania o wyjęciu zwłok z grobu – wskazuje prof. Czesław Kłak.

Dodaje, że warto podkreślić, iż obowiązujące przepisy dotyczące ekshumacji są dalekie od precyzji i jednoznaczności. – Otwiera to szerokie pole interpretacyjne, ale nie oznacza to, że każda interpretacja może zostać podzielona, jak również, że nie ma możliwości wyznaczenia granic normatywnych przy podejmowaniu i realizowaniu decyzji w przedmiocie ekshumacji – zaznacza prof. Czesław Kłak.

Konferencja jako pierwsza w Polsce podejmuje kompleksową dyskusję obejmującą analizę naukową, prawną i administracyjną zagadnienia ekshumacji – ocenia inicjatywę WSPiA dr Ewa Leniart, Wojewoda Podkarpacki. - Ważnym jest uwzględnienie w debacie aspektów międzynarodowych, konstytucyjnych, prawno-karnych i cywilno-prawnych. Tym samym konferencja jest doskonałą sposobnością do włączania w publiczny dyskurs ważnych tematów dot. ekshumacji z punktu widzenia prawa, z uwzględnieniem problemów wynikających z kazuistyki i doktrynalnego tła – podkreśliła Wojewoda.

W konferencji udział wzięła także Maria Kurowska, Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego. Według niej w Polsce brakuje naukowej refleksji nad problematyką pochówku i ekshumacji, a także niezbędne jest pokazanie wieloaspektowości problematyki wyjęcia zwłok z grobu i pojawiających się na tym tle wątpliwości. Cieszę się, że po raz kolejny WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa podejmuje ważny problem naukowy i społeczny, organizując ogólnopolską konferencję naukową. Jestem wdzięczna Władzom Uczelni za podjęcie się trudu zorganizowania tak ważnego przedsięwzięcia – podkreśliła Marszałek Maria Kurowska.

W wykładzie inauguracyjnym prof. Czesław Kłak zwrócił uwagę na fakt, że ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych posługuje się pojęciem ekshumacji, natomiast kodeks postępowania karnego posługuje się terminem wyjęcie zwłok z grobu. – Rodzi to określone konsekwencje procesowe, należy bowiem przyjąć, że w ten sposób ustawodawca uregulował w kodeksie postępowania karnego problematykę ingerencji w pochówek człowieka na zasadzie wyłączności, przewidując samodzielną podstawę podjęcia decyzji przez prokuratora lub sąd, niezależną od rozwiązań zawartych w innych aktach prawnych – zaznaczył prof. Czesław Kłak.

W swym wykładzie podkreślił również, że wyjęcie zwłok z grobu jest samodzielną czynnością dowodową o charakterze poszukiwawczym, zaś kodeks postępowania karnego nie uzależnia jej podjęcia od zgody osób najbliższych, czy też jakiegokolwiek organu. Zdaniem prof. Czesława Kłaka w kodeksie postępowania karnego w ogólne nie jest znana żadna czynność dowodowa, która zależna byłaby od uprzedniej zgody innego podmiotu. Odnosząc się do kwestii zaskarżalności postanowienia prokuratora lub sądu w przedmiocie ekshumacji prof. Czesław Kłak podkreślił, że kodeks postępowania karnego takiej możliwości nie przewiduje. Trzeba jednak rozważyć, czy w tym zakresie nie należałoby wprowadzić możliwości kontroli podejmowanych decyzji. Jest to jednak problem nowelizacji prawa – dodał prof. Czesław Kłak.

W konferencji pt. „Ekshumacja jako czynności dowodowo-poszukiwawcza w świetle standardów ochrony praw człowieka” uczestniczyło ponad 120 osób m.in. dr Ewa Leniart, Wojewoda Podkarpacki, Maria Kurowska, Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego, dr inż. Adam Sidor, Podkarpacki Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, prof. Dariusz Zuba, Zastępca Dyrektora Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Prof. Sehna w Krakowie. Obecni byli także sędziowie m.in. Marek Klimczak, Prezes Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, Roman Skrzypek, Rzecznik Prasowy Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, Edward Loryś, Kierownik Szkolenia Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, Szymon Rożek, Prezes Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu oraz sędziowie i prokuratorzy z Rzeszowa, Krakowa, Lublina i Katowic. W dyskusji uczestniczyli także prof. Kazimiera Juszka z Katedry Kryminalistyki na Wydziale Prawa i Administracji UJ w Krakowie, prof. Paweł Czubik z Katedry Prawa na Wydziale Finansów i Prawa UE w Krakowie, ks. dr Marek Story, Wicekanclerz Kurii Diecezjalnej w Rzeszowie, mł. insp. Konrad Wolak, I Zastępca Komendanta Miejskiego Policji w Rzeszowie oraz adw. Michał Hara, Specjalista w Zespole Prawa Karnego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Obecni byli również inspektorzy sanitarni z całej Polski oraz funkcjonariusze Policji.

Konferencja dotycząca ekshumacji to kolejne takie przedsięwzięcie organizowane przez WSPiA Rzeszowską Szkołę Wyższą w ramach badań nad niepowtarzalnymi czynnościami dowodowo-poszukiwawczymi. W październiku 2012 r. Uczelnia zorganizowała ogólnopolską konferencję nt. ekshumacji – z perspektywy normatywnej, kryminalistycznej oraz sanitarnej, podczas której dyskutowano między innymi o trybie zarządzenia i przeprowadzenia ekshumacji. Wzięło w niej udział ponad 100 osób.