Aktualności

Przypadający na 17 czerwca islandzki Dzień Niepodległości (Lýðveldisdagurinn) jest upamiętnieniem uwolnienia się Islandii spod trwającego ponad 540 lat panowania Duńczyków. 1 grudnia 1918 roku Islandia odzyskała częściową autonomię, a z Danią wiązała ją jeszcze unia personalna (akt unii z Danią wygasł 31 grudnia 1943 roku). Do 1944 roku to 1 grudnia był świętem narodowym upamiętniającym te ważne historycznie wydarzenia. W 1944 roku święto przeniesiono na 17 czerwca co wiązało się wprost z chęcią uczczenia dwóch okoliczności.

Po pierwsze, w maju 1944 roku, na wniosek ówczesnego parlamentu, przeprowadzone zostało referendum rozstrzygające o przyszłości i ustroju politycznym wyspy. 98% uprawnionych do głosowania opowiedziało się wówczas za zerwaniem unii personalnej z Danią oraz wprowadzeniem republikańskiej formy państwa. W rezultacie, 17 czerwca 1944 r. parlament proklamował powstanie Republiki Islandii.

Po drugie, ustanowienie 17 czerwca świętem narodowym to również oddanie hołdu Jónowi Sigurðssonowi, urodzonemu 17 czerwca 1811 roku (zm. w roku 1879) islandzkiemu posłowi z miejscowości Ísafjördur, który od początku był wiodącym parlamentarzystą i przez większość swojej aktywności politycznej pełnił funkcję przewodniczącego Alþingu, czyli islandzkiego parlamentu. To pod jego wpływem i przewodnictwem, grupa Islandczyków skierowała do króla duńskiego postulaty celujące w zmianę optyki Danii na jej politykę wobec Islandii. W rezultacie, w 1848 roku ogłoszono projekt konstytucji wyspy, co zainicjowało powolny lecz konsekwentny proces umacniania samodzielności Islandczyków, sfinalizowany pełną autonomią w roku 1944. Przeniesienie święta z grudnia na czerwiec jest zatem pokłosiem powstania Republiki Islandii i upamiętnieniem osoby, której Islandia tę niepodległość w dużej mierze zawdzięcza.

Nieprzypadkowo wspominamy dzisiaj o Islandii, albowiem niebawem ukaże się „Komentarz do Konstytucji Republiki Islandii”. Jego autorką jest dr Małgorzata Babula, konstytucjonalista z WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej. Z jej publikacji naukowej, będzie można poznać wiele istotnych informacjach o charakterze prawno ustrojowym dotyczącym Islandii.

„Komentarz do Konstytucji Republiki Islandii” to jedna z wielu publikacji naukowych, które zostaną wydane w roku jubileuszu 25-lecia WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej – najstarszej niepublicznej Uczelni na Podkarpaciu. O kolejnych będziemy informować na bieżąco.

Til hamingju með afmælið Ísland!